Gopło- centrum hydrograficzne Polski przed wiekami.
Interesujące materiały źródłowe o w większości osuszonym dziś jeziorze Gopło.
zuvor seines Vaters Brüder lauter Semovits bei einer Mahlzeit ermordet und die Leichen in den Goplosee hatte werfen lassen kamen zwei Fremde Methodius und Kyrillos polnisch anders genannt und baten um gastliche Aufnahme wurden aber abgewiesen Sie wandten sich zu dem Bauer Piast der seines Glaubens ein Rademacher war Der bewirthete sie gar freundlich und richtete ein großes Gastmahl an wozu er sehr Viele auch den König Popiel II einlud Dabei begab sich ein Wunder wie bei der Hochzeit zu Kana
'
Fot. Kruszwica, Cruswick, Mare Polonorum
Ponoć «drogą wodną łączącą Gopło z Wisłą udała się w roku 1316 z Kruszwicy do Krakowa żona Władysława Łokietka, Jadwiga. W czasie jej pobytu w grodzie Kowal, leżącym na jednej z wysp obszernego, dziś już nie istniejącego jeziora urodził się Kazimierz Wielki, który następnie jako król nadał temu grodowi prawa miejskie" (Mastyński 1.c.)
Bachorze i Gopelnica łączyła Gopło z Wisłą, wg "Najdawniejsze stolice Polski: Gniezno, Kruszwica, Poznań, " Witold Hensel, Państwowe Wydawn. Naukowe, 1960 - 226
Nawet wycinkowe badania szczegółowe dotyczące zmian poziomu wód jeziora Gopło we wczesnym średniowieczu, jak np. prace K. Skarżyńskiej i W. Dzieduszyckiego, donoszą wiele informacji n/t dawnego poziomu jeziora.
Od średniowiecza powierzchnia tego polodowcowego akwenu zmniejszyła się trzykrotne. Ale i dziś robi wrażenie – to przecież dwie ułożone południkowo rynny, z których dłuższa ma 25 km. Linia brzegowa liczy 87,5 km. Gopło jest największym naturalnym akwenem Pojezierza Wielkopolsko – Kujawskiego, dziewiątym w Polsce (2154 ha).
http://www.visitkujawsko-pomorskie.pl/jezioro-goplo,178,2,1111.html
Historja pierwotna Polski - Tom 1 - Strona 149
books.google.pl/books?id=YJFDAAAAYAAJ
Julian Bartoszewicz - 1878 - Widok krótkiego opisu - Więcej wydań
Dawne podania twierdzą, że Polanie prowadzili wielką żeglugę od Warty przez Gopło do Wisły i brzegów Bałtyku.
Integrated Land and Water Resources Management in History: ... - Strona 198
books.google.pl/books?isbn=383342463X
Christoph P. J. Ohlig - 2005 - Podgląd
Polish archives of hydrobiology - Tom 25 - Strona 302
books.google.pl/books?id=RIAfAQAAIAAJ
Instytut Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego, Instytut Ekologii (Polska Akademia Nauk) - 1978 - Widok krótkiego opisu - Więcej wydańTERRACES ON THE GOPLO LAKE The geologic and geomorphologic studies proved that on the Goplo Lake there is no single trace which could indicate a higher water level than 82.5 m a.s.1.
Studia nad kontaktami handlowymi społeczenństw ... - Strona 219
Jan Żak - 1962 - Widok krótkiego opisu - Więcej wydań
Noteć poprzez „wielkie" Gopło łączyła równoleżnikowo kolano Wisły z dolną Wartą, a więc tym samym Wisłę z Odrą4. Tworzyła przeto we ...
W. Kowalenko, Przewłoka na szlaku żeglugowym Warta — Gopło — Wisła, PZ, R. 8: 1952, nr 5/6, s.
books.google.pl/books?id=7ocGAAAAMAAJ
Zenon Guldon, Jan Powierski - 1974 -
Na półwyspie jeziora Gopło, dawniej stanowiącym wyspę, położone jest grodzisko pierścieniowe. ... wielu historyków — z Wisłą i Wartą przez sieć rzek (jak na przykład omówiona już wyżej Bachorza) i przewłok (jak Przewłoka pod Ślesinem)
books.google.pl/books?id=BEQhAQAAMAAJ
Jędrzej Moraczewski - 1842 -
Mial on na celu przez to Ulatwic bandel zbozowy na Wisle ; albowiem przed tém miastem polaczyly siejuz glówne ... w których miaste Kazimierz odwiedzane bylo przez liezne statki han- dlowe, wieza ta sluzyla za latarnie, wten sposób, ... I rzeczywiscie mogla ta wieia toz samo miec przeznaezenie, ?? kruswicka na Gople.
Badania w przedmiocie rzeczy przyrodzonych, w Galicyi, w Królestwie Polskiem ...
Autorzy Franciszek Ksawery hrabia Giżycki
Widać z tego opisu jak wiela dotąd Gopło dziś mil tylko S długości mierzące zmieniło się pod względem kształtu i obszerności Okazuje się też z pism Długosza że woda w nim stała stóp licie wyżćj niżeli czasu dzisiejszego Nie bez przyczyny więc zwane było to jezioro morzem Polskim i wszelkie jest po temu podobieństwo że służyło do żeglugi wewnętrznej i ułatwiało związek między Kujawami i Wielkopolską przez rzekę Gop lenie ę dziś zamulonę 1 być to nawet może że czyniło związek między Wartą i Wisłą ponieważ znalazły się zabytki śluzów w okolicy między Netecią i Brdą w niewielkięj odległości dzisiejszego kanału Bydgoskiego Epoka takiej spławności na Go ple odnosić się zdaje do wieku tego gdy Kr u św i ca była miastem znacznym a być może iż wtedy sławna Myszą wie a użytą była do pomieszczenia latarni ku wygodzie żeglu jąeyeb
adania w przedmiocie rzeczy przyrodzonych, w Galicyi, w ... - Strona 202
books.google.pl/books?id=Nqg5AAAAcAAJ
Franciszek Ksawery hrabia Giżycki - 1845
lej, pod którym wyrzyuała się Noteć i płynęła daltj mimo Nakla, a między Gopłem i Warta leżały jezioro Bzlesiń- skie i Lub stowskie. ... między Wartą i Wisłą , ponieważ znalazły się zabytki śluzów w okolicy między Netecią i Brdą w niewielkięj odległości
Starozytności polskie: Ku wygodzie czytelnika porządkiem abecadłowym ..., Tom 1
Autorzy Emil Kierski
Cel jego postawienia od strony nieprzystçpnéj nad samem oplem bylzagadka pierwszy dopiero Holscbe Geographie und Statistik von West Süd und JVeu Ostpreussen Berlin 1804 wiecëj z instyuktu anizeli z pojecia przyczyn wyrzekl ze dzielo to niemoglo niiec innego przeznaczenia jak osniecanie zeglugi na Gople Zeglnga ta mogla byc znaczna jezeli Goplo bylo po ?????? z Wisla wtedy statki z IVoteci Warty Prosuy Neru Widawki Izdwar ty Odry i innycb chca c plynac do Gdan ska dobijaly do Kruswicy która zapewne byla posreduim portem iw niéj jedne statki szukaly schronienia i odpoczynku inne skladaly swe towary W takiém polozeniu Kruswica pomnazajac bogaetwa i lndnosé Jatwo wzniesc sie mogla nad inne miasla slowianskie w poblizu Wisly
ale w skutek przybywającej coraz wyżej warstwy torfów Surowiecki bardzo trafnie utrzymuje że w pierwszych wiekach słowiańslwa część ta dzisiejszej Polski była zupełnie zalana wodą i formowała jedno wielkie jezioro tak żc za pomocą niego można było płynąć z Warty do dzisiejszego Szczecina lub z Warty do dzisiejszego Gdańska gdzie były handlowe osady Słowian. Takie położenie topograficzne lej części Słowiańszczyzny pomiędzy Odrą a Wisłą było powodem że dzisiejsze Kujawy były punktem centralnym małej i wielkiej Polski oraz Mazowsza Szląska i Pomorza. Tu więc upatrywać należy kolebkę przemysłu handlu i cywilizacyi słowiańskiej które miały za swoją stolicę Kruświcę (Gród-świece). Do dziś dnia stercząca wieża nad Kruświcą ma więcej podobieństwa do latarni morskiej aniżeli do szczątków pałacu książęcego. Najlepszym dowodem trafności domysłu Surowieckiego że ta część Polski była zalana wodą i mojej uwagi że żegluga pomiędzy Wisłą a Wartą przerwaną została nie w skutek opadania wody ale podnoszenia się gruntów torfiastych jest ta okoliczność że przy kopaniu kanału Bydgoskiego za Fryderyka II na 19 stóp pod torfami znaleziono ławicę piasku rzecznego pnie drzew szkielety zwierząt dziś żyjących. Gdzieindziej wykopano pnie drzew i zioła dziś nam znane na 9 stóp pod torfami. W tejże samój dolinie znaleziono pod torfami kotwicę okrętową co wyraźnie dowodzi znacznej żeglugi po miejscach gdzie są dzisiaj torfy.
Przegląd poznański: pismo sześciotygodniowe - Tom 15 - Strona 121
books.google.pl/books?id=mPxIAAAAcAAJ
1852
Wg I"Na Gople miała być niegdyś urządzona latarnia dla wygody żeglarzy, który to pomysł chyba Hanzeatyckim należy się kupcom"
Krótki rys ustroju dawnéj polski i poglady na przeszłość: Wiazarek ... - Strona 150
books.google.pl/books?id=_ElBAAAAIAAJ
Ignacy Karpiński - 1887
O rzekach y sp"lawach Krai?ow Xi?stwa Warszawskiego - Część 1 - Strona 138
books.google.pl/books?id=HXo5AAAAcAAJ
Wawrzyniec Surowiecki - 1811
Ogromne Gopło , okryte mnóstwem , zewsząd przewiiaiących sic statków, wymagało dla nich tey samey ostrozności i wygody, iakićy doświadczały grPzieindziey. Pharos albo latarnia ukazuiąca żegluiącym w nocy pod czas ciszy port,
Opis starożytnej Polski, przez Tomasza Święckiego, mecenasa przy ... - Tom 1 - Strona 162
books.google.pl/books?id=Om9KAAAAcAAJ
Tomasz Święcki - 1861
Kruświca, nad jeziorem Gopło zwanem, zamek starożytny, stercząca wieża na wyspie tegoż jeziora. Pan » Holsche statystyk w swej jeografii utrzymuje, iż kiedyś za latarnią do oświecenia żeglugi na tem jeziorze przez Noteć i Wisłę do morza
Ztąd też starożytne pierwszeństwo handlowej i obronnej wodą Kruszwicy przed Gnieznem i Poznaniem. Gdy wody z czasem opadły upadła i stołeczna wielkość Kruszwicy A to zniżenie się wód nastąpiło skutkiem jakiejś powszechnej rewolucyi tego niestałego żywiołu. Wspominają o niej starodawne podania (Adr. Krzyzanowski w Przyj. Ludu IX. 217. Kasp Henneberger "Vom alten Preussen" 219) mieniąc ją przyczyną przerwania żeglugi miedzy Gopłem a morzem, utworzenia się tak zwanego "nowego" czyli błotnego morza (Recens mare r. 1575, Dogiel Cod. dipl. IV. 74. ) na wschód od Gdańska i zalania niektórych osad. Wspominają o niej pamiątki miejscowe wskazując jeszcze ślady pochłoniętych falami grodów i świątyń.
Dziela - Tom 4 - Strona 300
books.google.pl/books?id=kw8fAAAAMAAJ
Morgenblatt für gebildete Leser - Tom 6 - Strona 165
books.google.pl/books?id=k0Y8AQAAIAAJ
1812
Karol Szajnocha - 1876
Komentarze
Prześlij komentarz